Sluis Havenkwartier, Assen

In de twintigste eeuw was het havenkwartier van Assen een industrieel knooppunt voor de streek. Het Kanaal dat midden door de stad slingert krijgt een nieuwe toekomst: het moet de Blauwe As worden waarlangs bewoners en bezoekers de kwaliteiten en verscheidenheid van de stad en het landschap optimaal kunnen beleven. Een plein-achtige corridor die de stad en haar omgeving onthult. Er komen tal van bruggen en aanpassingen om dat mogelijk te maken.

De sluis heeft een speciale plek in dat plan. Het is een waterpoort voor de stad en dus een plek waar landelijkheid in stedelijkheid overgaat. Het moet een uitnodigende toegang zijn voor mensen, die per pleziervaart de stad naderen, maar ook een omgeving bieden waar bewoners en bezoekers graag verblijven.

In het ontwerp van architectenbureau ZJA versmelt de sluis met de omgeving. Alleen de fiets en voetgangers-oversteek neemt ruimte van het water weg. De sluis lijkt in het water te drijven. De beleving van het water vanuit de verschillende perspectieven die de sluis, de kades en het water zelf bieden is het hart van het ontwerp. Naar alle kanten de omgeving en alles wat er gebeurt in je opnemen, dat hoort bij het verwijlen bij een sluis.

De noordelijke en de zuidelijke kade hebben een duidelijk verschillende inrichting en sfeer. Er zijn vlonders die roeiers en kano-vaarders een aanlegplaats geven en ook sportvissers een aangename stek bezorgen. Aan de buitenkant zijn de oevers van het Kanaal zacht en glooiend, wat een rijk planten- en dierenleven stimuleert.

Varend vanuit de stad is de nadering van de sluis een spectaculair moment. Het hoogteverschil met het water achter de sluis is groot: 2,5 meter, wat het gevoel geeft dat je vanaf een balkon over het water, op het zich openende landschap kijkt. Varend vanuit tegenovergestelde richting is de sluis een uitnodigende poort die je zal optillen en je uiteindelijk de open, groene en levendige Stadsboulevard laat zien. Het mooiste zicht geeft misschien wel de wandeling die via de sluisdeuren het Kanaal oversteekt. Van dichtbij is het hoogteverschil goed te zien en gaat het zicht vanaf de verschillende kades vloeiend in elkaar over. Door het ontwerp en de vlonders is er een minimum aan hekwerk nodig, wat het open karakter van de ruimte zoveel mogelijk laat uitkomen.

Bij het ontwerp heeft ZJA er rekening mee gehouden dat de sluis in de toekomst het centrum van een dicht bebouwde woonwijk zal zijn, en dat de omgeving van de sluis een pleinfunctie zal krijgen, met bomen, banken en café’s. Het ontwerp is afgestemd op het beleven van het water vanuit zoveel mogelijk verschillende perspectieven. Vandaar het hergebruik van de karakteristieke gebakken klinkers en de manier waarop verlichting, signalen voor de scheepvaart en technische onderdelen zijn weggewerkt in de lijnen van de sluis en de kades. Stel je een lome zomeravond voor, en je wandelt naar je afspraak bij een brasserie aan de kade bij de sluis. Vanaf het terras kijk je naar de trage bewegingen waarmee de kruisers en zeiljachten de stad inkomen. Op de achtergrond hoor je het joelen en plonzen van de pubers die zwemmen en springen bij de vlonders.

Klant: Gemeente Assen

Opdrachtgever: Van Hattum en Blankevoort Infra

[English]

During the twentieth century the docklands in Assen were a regional industrial hub. The channel winding through the city will have a new future: it is to be the Blue Axis along which residents and visitors can experience the qualities and diverse views of the city and the surrounding landscape at its best. Many bridges, a lock and other adaptations will be built as elements of this development.

The lock itself has a special place in the plan. It is a water gate to the city and therefore a place where the country transforms into city. It has to be an inviting entrance for people approaching the city by boat, but it should also provide an environment where residents and visitors like to spend their time.

In the design by the architecture office ZJA the lock fuses with its environment. Only the bicycle and pedestrian path crossing the lock will take away any water surface. As a result the lock appears to float on the water. The heart of this design is the experience of water from different perspectives offered by the lock, the quays and the water itself. To soak in the view from all sides and experience everything going on around, that is what lingering near the lock is all about.

The north and south quays are designed in clearly different ways and with a distinguished atmosphere. Wooden platforms provide mooring opportunities for rowers and canoeists and a pleasant spot for anglers. On the outside the banks of the channel are soft and sloping, to stimulate a rich flora and fauna.

Sailing out of the city the approach of the lock is a spectacular moment. The difference in height with the water behind the lock is significant: 2,50 meter, giving the feeling of viewing the open landscape as from a balcony. Sailing from the opposite direction the lock is a welcoming city gate that promises to lift you up and eventually show you the open, green and lively City Boulevard. A walk across the doors of the lock crossing the channel probably offers the most magnificent view. Up close you can get a good look at the difference in height and the views of the opposite quays merge naturally. Because of the design and the wooden platforms a minimum of railings is necessary, making the most of the open character of the space.

ZJA’s design anticipates the future of the lock as a central part of a compact residential area, with quays that function as a square with trees, benches and cafes. All revolves around the experience of the water from as many angles as possible. That is the reason the recycled paving stones are used and all the lighting, the signals for shipping and other technical installations are assimilated into the lines of the lock and the quays. Imagine a languid summer evening, you are strolling to a pub on one of the quays by the lock to meet someone. From the terrace you are watching the slow movements of motor and sailing yachts entering the city. In the background you hear the shouting and splashing of teenagers swimming and jumping from the wooden platforms.

Client: Gemeente Assen

Principal: Van Hattum en Blankevoort Infra