Calypso en Pauluskerk

Een grillige verzameling torens met hoogtes tot zeventig meter markeert de hoek van de Mauritsweg en het Schouwburgplein in Rotterdam. “Het ontwerp van De Calypso is van de Britse architect William Alsop, de uitwerking en aanpassing naar Nederlandse maatstaven is van ons”, zegt architect Jorris Hoste van Van der Laan Bouma Architecten (tegenwoordig KYK architecten).

Op de plek waar eerst het Calypso theater, een hotel en de Pauluskerk stonden, ontwierp Willliam Alsop een grillig gebouw met ruimte voor 407 woningen, kantoren, commerciële ruimten, een parkeergarage en een nieuw onderkomen voor de Pauluskerk. De laatste zou een soort rots moeten zijn, die van het andere gebouw was ‘afgevallen’. “Dat beeld moet je niet al te letterlijk nemen, omdat Alsop toch vond dat het een autonoom gebouw moest zijn. Los van de woningen, kantoren en winkels in het andere gebouwencomplex”, legt Hoste uit.

Volgens hem beginnen veel van Alsop's ontwerpen als een schilderij en worden ze daarna helemaal uitgewerkt tot goed bouwbare ontwerpen. “Dat hadden we niet gedacht, terwijl we wel vaker de uitwerking doen van ontwerpen van andere architecten. Wij kregen het voorontwerp en zagen een complex plan, dat wel heel goed doordacht was”, aldus de architect. Het Nederlandse bureau werd ingezet om het ontwerp verder te brengen en bouwvergunningen te regelen. “Zo moesten we de doodlopende gangen aanpassen. Deze stonden in het voorontwerp, maar zijn niet toegestaan volgens de Nederlandse regelgeving. Een ander lastig punt was de daglichttoetreding. Elke woning in het zilverkleurige gedeelte heeft een groot balkon, daardoor valt er minder licht in de woonkamer. We hebben de Nederlandse principes uitgelegd aan Alsop en samen gestudeerd op een oplossing. We hebben toen gekozen voor glasplaten met stippen, zodat er toch genoeg daglicht binnenkomt”, licht Hoste toe. Ook de kleuren zijn iets aangepast. De gevel van toren A is opgebouwd uit rode volvlak geëmailleerde glazen panelen van Colorbel. Deze rode kleuren zijn ook gebruikt bij de plint die de torens verbindt. De zilverkleurige gevels bestaan uit gevelbekleding bestaande uit Alpolic en glazen panelen met aluminium kozijnen. 

Woning

Elke woning in het 22 verdiepingen tellende bouwwerk is uniek. Het vloeroppervlak varieert van 50 tot 221 m2. Toren A helt bijvoorbeeld over de hele hoogte van het bouwwerk. Dat betekent dat er tussen beneden en boven 2,5 meter verschil in diepte van de appartementen zit. In toren B, C en D hellen steeds drie verdiepingen over, de drie daaronder springen terug. “Het is een heel gevarieerd plan. De gevels stonden in grote lijnen vast, maar de woningen zijn op de gevel aangepast. De keuzes in appartementen waren beperkt tot een of anderhalve beuk en dan had je de penthouses. Op verzoek van de opdrachtgever hebben we daar maisonnettes aan toegevoegd door het appartement erboven erbij te trekken”, zegt de architect.

Balkons

Net als de appartementen is geen balkon hetzelfde. Wel past overal een vierkant van anderhalve meter breed en lang in. In de torens B, C en D is de breedte 7,5 meter. Bij de rode toren, A, zijn de balkons iets kleiner en rechthoekiger en niet over de volle breedte, zodat meer daglicht kan toetreden. Het glas met de stippen is alleen toegepast bij de zilverkleurige torens. Bij de rode toren is het balkon afgewerkt met geëmailleerd glas en helder glas. De balusters zijn hier onderdeel van de gevelkozijnen. Bij de zilverkleurige torens bestaan de balusters uit strips achter de gevelpanelen, tot 1,20 meter hoog. Ter plaatse van verdiepingshoge panelen zijn ze verwerkt van vloer tot vloer, zodat het glas ertussenin extra geborgd is. De balusters hellen in hoeken van vier graden naar binnen of naar buiten. “Het was een behoorlijke uitdaging om dat allemaal te maatvoeren. De fabrikant heeft een model gemaakt en daar hebben we onze ontwerpbeslissing op aangepast. Bijvoorbeeld om de kniklijn aan de onderkant van de vloer te leggen in plaats van erboven. Het was een mooi staaltje teamwerk van de architecten, de aannemer, gevelleverancier en de opdrachtgever die hier ook een duidelijke visie op had.”

Pauluskerk

De nieuwbouw van de Pauluskerk heeft veel weg van een koperen rots. Het vier verdiepingen tellende gebouw is in nauw overleg met de gebruikers ingedeeld voor de bouwvergunningsaanvraag; het interieur en meubilair is later uitgewerkt door Weeda Architecten. De kerkzaal op de tweede verdieping lag vast met, daarnaast bevinden zich een ruimte voor bijbelstudie en een stiltecentrum. Daaronder is een kerkplein gemaakt waar iedereen kan binnenlopen. Verder zijn er een lounge, een activiteitenruimte en een kosterij met bar. Verder heeft de kerk een sociaal café, een pantry, een vergaderruimte en ruimten voor kinderopvang en kantoren. “De gebruikers waren vanaf het begin enthousiast over het ontwerp en zijn nu trots op het resultaat. Een puntje was dat zij en wij graag het kunstwerk van Ger van Iersel uit de oude Pauluskerk hadden teruggezien. Maar hij vond de nieuwbouw niets. Hij vond het kunstwerk zo bij het oude gebouw passen, dat hij geen toestemming gaf. Jammer, maar Alsop heeft nu een knipoog gemaakt naar het glas-in-betonvenster uit het oude gebouw in de vorm van driehoekige raampjes.