Wonen aan de Sterrewacht

Wonen aan de Leidse Sterrewacht, met uitzicht op het oudste nog werkende universiteitsobservatorium ter wereld. Hier worden al eeuwenlang hemellichamen bekeken en bestudeerd. Architect Wilfried van Winden (WAM architecten) gaf deze planeten en sterrenbeelden een plaats in zijn nieuwbouwproject aan de Witte Singel. Het wordt gevormd door een woontoren met veertien appartementen, drie cottagewoningen en een hedendaags hofje met twaalf stadswoningen en een poortgebouw, dat de toegang vormt tot het observatorium. Een aantal typologieën is met elkaar verbonden tot een aangename enscenering, met uitgesproken vormen en afwisselende materialen zoals baksteen en hout. De gevels van de woningen zijn rijkelijk gedecoreerd met kleurige planeten en sterrenbeelden die verwijzen naar de genius loci. Plekgebonden ornamentiek. Ze zijn gefabriceerd door Tomaello, een Italiaanse firma die zich in 1924 vanuit Venetië in Vlaardingen vestigde. Ze begonnen als terrazzobedrijf en zijn nu gespecialiseerd in het vervaardigen van sierbeton. ‘Met passie en trots’, vertelt Van Winden, die al eerder met hen werkte. De decoratieve elementen zijn duurzaam en kleurvast, want ze worden niet gemaakt van gepigmenteerd beton maar met een natuursteentoeslag, als ware het sterrenstof. Footprint van de Kaisertoren Het complex biedt een verrassend maar tegelijkertijd vertrouwd aanzicht. Elementen uit het verleden zijn op natuurlijke wijze in de setting geïncorporeerd. Zo zijn de cottages die al aan de singel stonden, voortgezet in de nieuwbouw en heeft de markante toren van het complex nagenoeg hetzelfde volume als het oorspronkelijke bouwwerk, de Kaisertoren. Hergebruik van dit oude veertig meter hoge gebouw uit 1957 was niet mogelijk, maar de footprint van deze toren is hetzelfde gebleven. Veel details zijn teruggekeerd, zodat de geschiedenis leesbaar blijft. De oorspronkelijke entreedeur en twee gevelstenen uit 1876 met de opschriften ‘zoötomisch’ en ‘laboratorium’ passen naadloos binnen de schijnkolommen in de gevel. Deze stenen zijn gerestaureerd door Tomaello, dat daarmee zijn vakmanschap onderstreept. Fusion De sierbetonnen planeten maken de geleding van de toren zichtbaar. Deze verhalende versiering versterkt de compositie en het karakter van dit bijzondere project, dat zich kenmerkt door tweerichtingsverkeer. Deze hedendaagse architectuur verbindt zich op een organische wijze met historische kwaliteiten. Van Winden noemt dit ‘Fusion architectuur’: een menging van heden en verleden. En die wederkerigheid werkt ook financieel; de restauratie van de Sterrewacht is bekostigd uit de verkoop van de huizen op het terrein. Van hieruit kun je ze gadeslaan, de typerende koepels van zink die ’s avonds openschuiven voor een blik in de verte. De sterren die zijn neergedaald op de gebouwen aan de Witte Singel kan iedereen aanschouwen. Met het blote oog. Je kijkt terug in de tijd, ook al is alles nu.