Trudo Toren
Nadat de pilotcase in Milaan al snel een internationaal erkend symbool van de stad werd, is in 2017 de visie van Stefano Boeri Architetti voor een nieuwe vorm van architecturale biodiversiteit uitgebreid met een nieuwe gebouwen. Zo ontwierp de architect voor Eindhoven de Trudo Toren, Het Verticale Bos. Dit is de eerste keer dat het concept is toegepast in sociale woningbouw. De Nederlandse interventie is dus een verkenning van een gloednieuwe strategische, operationele en ontwerpconditie die ook een antwoord is op een mogelijke grens die dit type architectuur stelt, namelijk dat het tot nu toe uitsluitend werd toegepast op high-end residentiële projecten. Dus bedoeld om voornamelijk gebruikers met een laag inkomen en vooral jonge stellen te huisvesten, zullen de 19 verdiepingen van de Eindhovense toren een aantal appartementen huisvesten met betaalbare huur maar met een hoge kwaliteit van leven, dankzij de aanwezigheid op elk balkon van honderden bomen en planten uit een groot aantal soorten.
De complexe visie die werd geactiveerd voor het Milan Vertical Forest - het "bewoonbare" samenleven van mensen en andere soorten zoals bomen, maar ook vogels en insecten - wordt in het kader van het Trudo Vertical Forest-project verbreed om een dubbele uitdaging aan te gaan waarin de Eindhovense sociale woontoren biedt de mogelijkheid om zowel klimaatverandering te bestrijden als het probleem van huisvesting op te lossen door het idee van stedelijke bebossing niet alleen te interpreteren als een noodzaak om de omgeving in steden over de hele wereld te verbeteren, maar ook als een geweldige kans om de levensstandaard te verbeteren omstandigheden van armere burgers.
Sint-Trudo, de Nederlandse klant, was enorm enthousiast over het gebouw ontworpen door Stefano Boeri Architetti, dat zal worden ontwikkeld om 125 eenheden voor sociale huisvesting te bieden en in staat is om nieuwe normen voor de sector te definiëren. Elk appartement wordt klein (minder dan 50 vierkante meter) en ontworpen volgens het type gebruiker waarvoor het is bedoeld, maar zal toch de ruimtelijke uitbreiding hebben die wordt geboden door terrassen van meer dan 4 vierkante meter en de natuurlijke micro-omgeving die wordt gecreëerd door de aanwezigheid op elk balkon van 1 boom en 20 struiken. In totaal zal de Trudo Vertical Forest-woontoren een hoogte van 75 meter bereiken en maar liefst 125 bomen van verschillende soorten kunnen huisvesten op alle vier de gevels, waaraan ongeveer 5.200 struiken en planten van kleinere afmetingen zullen worden toegevoegd.
De extra bouwkosten die gepaard gaan met het opnemen van plantaardige organismen in de Eindhovense toren ten opzichte van die van een standaardgebouw, worden met name gecompenseerd door het gebruik van de nieuwste generatie bouwtechnologieën, de rationalisatie van bepaalde technische oplossingen voor de gevels en meer in het algemeen, de optimalisatie van middelen met betrekking tot het project en de constructie van het gebouw.
De maatschappelijke waarde van de ingreep moet ook worden gemeten in termen van stedelijke impact en, in bredere zin, het globale scenario van culturele en symbolische waarden en visies gekoppeld aan het architecturale project. In feite zal het Trudo Vertical Forest in staat zijn om een nieuwe groene habitat te creëren binnen de metropolitane omgeving van Eindhoven voor de ontwikkeling van biodiversiteit, een echt ecosysteem gedreven door de aanwezigheid van meer dan 70 verschillende plantensoorten die in staat zijn om luchtvervuiling tegen te gaan dankzij de capaciteit van bomen elk jaar meer dan 50 ton koolstofdioxide opnemen. De gecombineerde interactie tussen mens-boom, architectuur-boom en stad-boom maakt dat het model waarmee in Milaan en vandaag de dag in Nederland voor het eerst werd geëxperimenteerd, de uitdrukking is van een nieuw ontwerpparadigma waarin vegetatie en levende natuur als samenstellende elementen moeten worden beschouwd - en niet alleen als decoratieve elementen – van architecturale taal.
Voor aspecten die verband houden met het ontwerp van de organische component van het Trudo Vertical Forest, maakte Stefano Boeri Architetti gebruik van technisch advies van de Laura Gatti Studio onder leiding van de agronoom Laura Gatti. Deze samenwerking had al zijn vruchten afgeworpen bij de totstandkoming van het Milan Vertical Forest en andere lopende stadsbebossingsprojecten en in dit geval werkte de Gatti Studio ook nauw samen met de studio DuPré Groenprojecten in Helmond en de kwekerij Van den Berk in Sint-Oedenrode. Het onderhoud van het gehele complex, inclusief de installaties, wordt collectief en rechtstreeks beheerd door Sint Trudo.
Wat komt erbij kijken als de natuur niet alleen onderdeel wordt van de gebouwde omgeving, maar letterlijk van een gebouw? Dat vroegen we Mark Vloet, eigenaar Du Pré Groenprojecten. Zijn bedrijf is verantwoordelijk voor de beplanting en het onderhoud van de Trudo Toren, het verticale bos dat het hart vormt van Strijp S in Eindhoven.
De Trudo Toren is niet het eerste verticale bos ter wereld. De primeur van architect Stefano Boeri staat in Milaan. Op het eerste gezicht is het appartementencomplex in Eindhoven daar een kopie van, maar bij nadere beschouwing zijn er toch een aantal significante verschillen. Zo zijn de balkons in Italië donkerder en voorzien van glas, waardoor de Italiaanse toren slanker oogt. In Nederland is gekozen voor witte betonnen balkonbakken, een stoere verschijning, passend bij de industriële omgeving. Bovendien zijn in Nederland de appartementen niet bestemd voor de happy few, maar ontwikkelde Stam + de Koning een appartementencomplex met 125 sociale huurwoningen voor woningcorporatie Sint Trudo. Inbo engineerde het ontwerp van Boeri.
Elke loft van de Trudo Toren heeft een balkon en twee grote groenbakken. Deze zijn door Westo Prefab Betonsystemen B.V. geproduceerd en door Stam + de Koning steigerloos geplaatst. Ze bieden plaats aan 135 bomen, 10.000 heesters en een variëteit aan vaste planten. Samen vormt deze vegetatie een verticaal bos. Een andere tegenstelling tot de toren in Milaan is dat de bakken in Eindhoven verschillende afmeting hebben. “De grootste bakken hebben een inhoud van 3,5 kubieke meter. Doordat het substraat 1.500 kilo per kubieke meter weegt komt het totale gewicht van de grootste bakken uit op ruim 5 ton. De bomen, het groen en het water zijn in de berekening namelijk nog niet meegenomen”, aldus Vloet. Het gewicht aan water valt, volgens hem, relatief mee. “Op balkons valt niet zo veel regenwater. Het meeste water moeten we zelf aanvoeren. Dat gebeurt via een ingenieus systeem waarbij sensoren aangeven dat de planten voeding en vocht nodig hebben. Voor de zekerheid zijn de bakken 10 centimeter boven de bodem echter wel voorzien van een overstortcapaciteit. Deze bevindt zich ter hoogte van de waterdoorlatende lavalaag. Hierop is een prumicelaag (puimsteen) aangebracht en de bovenste laag kreeg een intensief substraat voorzien van de juiste hoeveelheid plantenvoeding en een goede luchtdoorlatendheid.” Het substraat is op maat gemaakt voor deze toepassing.
Beplanting
Bij de keuze voor de vegetatie gingen de architecten en groenvoorziener niet over een nacht ijs. “In de bakken staan 82 hoogstammige en 53 meerstammige bomen, heesters en vaste (kruip)planten afgewisseld met grasachtigen. De keuze is vooral uit esthetisch oogpunt gemaakt met veel grijs- en roodbladigen, passend bij de kleuren van de stad Eindhoven. En ook qua vorm werd de lat door het architectenbureau en landschapsarchitect Laura Gatti hoog gelegd. Weliswaar zijn het niet alleen inlandse planten die de toren sieren, maar ze zijn wel passend bij ons klimaat. En … de toren kleurt mee met de seizoenen.” De vegetatie werd door Van den Berk Boomkwekerijen (what’s in a name) gekweekt in airpots. Deze airpots zorgen ervoor dat de wortels al volledig tot ontwikkeling kunnen komen en Du Pré bij de aanplant niet afhankelijk was van het seizoen.
Groen en architectuur
Wat de Trudo Toren bovendien interessant maakt, is dat het toont hoe belangrijk het is dat alle disciplines samenkomen als het gaat om klimaatadaptief bouwen. “Onze rol daarin is de laatste jaren aanzienlijk veranderd, we raken steeds meer verstrengeld in de bouwwereld”, zegt Vloet. Dat brengt nieuwe uitdagingen met zich mee. Bijvoorbeeld ten aanzien van de berekeningen. “Er zijn nog geen rekenmodellen voor bostorens, maar dat kan snel gaan. Dat hebben we ook bij groendaken gezien. Tien jaar geleden was het nieuw, maar bij de dimensionering wordt daar tegenwoordig rekening mee gehouden.” Bij het vergroenen van gevels spelen echter ook andere aspecten een rol. “Denk aan de veiligheid. Planten vergen niet alleen water maar ook onderhoud.” En dat onderhoud is een spannend verhaal bij de Trudo Toren. Contractueel is vastgelegd dat bewoners enkele keren per jaar de groenexperts toegang moeten verschaffen tot het balkon. “Maar niet alle bakken kunnen via de appartementen bereikt worden. En zelfs de glazenwasinstallatie volstaat niet. Dus moeten de groenverzorgers straks van de 70 meter hoge toren abseilen voor het onderhoudswerk.”
Goede voorlichting
Ook de voorlichting is een punt van aandacht. Het behoeft geen betoog dat bij een gevel zoals van de Trudo Toren het onderhoud intensiever is dan bij een ‘standaardfaçade’. Daarom is er ook veel voorlichting nodig. Bijvoorbeeld naar de bewoners toe. Het is namelijk niet de bedoeling dat zij tulpenbollen naast de bomen planten of zelf de takken snoeien en planten weghalen als deze in hun ogen te groot worden.
Daarnaast is ook in het voortraject (de ontwerpfase) de expertise van landschapsarchitecten en groenvoorzieners onmisbaar. “Al is het maar om vragen te kunnen beantwoorden. Bijvoorbeeld ten aanzien van de wortelgroei en waterdichtheid.” In die vroege samenwerking zitten volgens Vloet echter ook veel positieve aspecten. “Waterberging op eigen terrein is in Eindhoven echt een onderwerp waar wij met architecten over nadenken. Maar we denken ook mee over het creëren van een gezonde omgeving. Zo zijn we op dit moment ook bezig om voor ASML een groen terrein te ontwikkelen met sportfaciliteiten. Dat is meer dan esthetica, het gaat om het creëren van een gezonde leef- en werkomgeving.”
Project partners
Related projects
No results found
Did your company worked on this project? Go to the Public page and list yourself as a project partner to access your company only page
Which project partner should receive your project listing request?
Document generator
Thank you for using the document generator again! Click the button to start a free trial period of 5 documents.
Document generator
Your trial period has been expired. Please contact info@galleo.co.
Click the +Favorite button to add this project to your personal favorites