Kustwerk Katwijk

Het kustwerk Katwijk

Een land, dat voor een groot deel onder zeeniveau ligt stelt scherpe eisen aan de waterkeringen en die bij Katwijk schoot tekort. Van oudsher is de kust rond de monding van de Oude Rijn bij Katwijk een zwakke plek in de kustverdediging gebleken. De Gemeente Katwijk, het waterschap Rijnland en de provincie Zuid-Holland gaven de opdracht voor een integraal kustwerk, dat niet alleen bedoeld was om de duinen met een dijklichaam te versterken, maar ook om bij Katwijk de boulevard ingrijpend te verbeteren en een grote ondergrondse parkeergarage aan te leggen. De duinen moesten worden verbreed. De gemeente Katwijk zag in die ruimtelijke ingreep de kans het parkeerprobleem op te lossen en tegelijkertijd de kwaliteit van de beleving van de boulevard te verhogen.

Het ontwerp

Voor dit uit drie verweven onderdelen bestaande project was veel ontwerp-kracht nodig. OKRA Landschapsarchitecten ontwierpen de inpassing in het landschap. Het algemene ontwerp en het beeldkwaliteitsplan van Royal HaskoningDHV is in een latere fase zowel constructief en architectonisch verder uitgewerkt, aangepast en geconcretiseerd door Ballast Nedam en architectenbureau ZJA.

In een open duinlandschap zo dicht bij een gemeentelijke kern luisteren de details nauw. De kwaliteit van de Katwijkse ondergrondse parkeergarage zou moeten komen te liggen in de samenhangende en consequente doorvoering van de visie van het integrale plan, tot in de details van lichtval, kleur, beeld- en materiaal-gebruik. En dat als onderdeel van een technisch uitdagend bouwplan waar dijken en duinen bij betrokken zijn.

Het resultaat mag gelukt genoemd worden, Kustwerk Katwijk haalt zowel in termen van landschap, techniek en architectonische uitwerking een hoog kwaliteit-niveau. Dat heeft zich uitgedrukt in prijzen, waaronder de German Design Award 2017, de IPI Award of Excellence 2017, en het Beste Gebouw van Nederland 2016.

De parkeergarage

In de duinen verbindt een netwerk van wandelpaden het dorp met het strand en tussen die glooiende duintoppen liggen de vijf entrees van de parkeergarage Kustwerk Katwijk. Hun vorm is bescheiden en aangepast aan het landschap. Ze golven met de zee en de duinen mee en geven een prettige toegang tot de garage. Bovendien leiden ze veel daglicht in de trappenhuizen. De vormgeving van de inritten past zich op een abstracte wijze aan de omgeving aan. Variaties in de perforatie van staalplaten suggereren zand en stuifduin, en bieden een echo van het landschap.

De ondergrondse wereld is zorgvuldig vormgegeven, omdat die in het ontwerp als een volwaardige verblijfsruimte wordt gezien. Bij de keuze van de kwaliteit en de kleur van het beton, de kleur en het patroon van de bestrating, de verlichting en bewegwijzering is uitgegaan van het idee dat een bezoeker voortdurend zou moeten voelen dat hij in Katwijk is, vlak bij de zee, onder een duin. De rechte en symmetrische opbouw van de garage helpt daarbij. De kleuren die gebruikt zijn en de op doeken gedrukte grafische elementen zorgen ervoor dat de gebruiker zich makkelijk en terloops kan oriënteren. Er is een kant van het dorp en een kant van de zee. Daglicht door de glazen huisjes leidt ons naar het duin, waar we in de wind staan, halverwege strand en land, dorp en zee.

Katwijk is door een robuuste dijk beter tegen de zee beschermd, maar die dijk is verborgen achter een uitbreiding van het duingebied. Zonder dat we er last van hebben of het zelfs visueel onze aandacht vraagt is de kust versterkt, de boulevard verbreed, de parkeercapaciteit vergroot en het landschap uitnodigender geworden. Dat is inventief Nederlands ontwerpen en bouwen op een door en door Nederlandse locatie.

Awards

Winnaar: German Design Award 2017, IPI Award of Excellence 2017, Beste gebouw van Nederlands 2016, Prix d'Excellence 2016 Nederland, WAN Infrastructure Award 2016, Falco Award 2015, Rijnlandse Architectuur Prijs 2015.

Nominaties: Gouden Piramide 2015, Agemaprijs 2015, Mies van der Rohe Award 2017, Schreuderprijs 2017.

Klant: Gemeente Katwijk

Opdrachtgever ZJA: Ballast Nedam

Architectonisch ontwerp + beeldkwaliteitsplan: Royal HaskoningDHV

Integrale ontwerp (architectonisch, functioneel, constructief en installatie): Ballast Nedam + ZJA

Landschapsarchitect: OKRA Landschapsarchitecten

[English]

Coastal works at Katwijk

A country that for a large part is situated below sea level, sets very critical standards for the quality of its coastal defences. Throughout history the Old Rhine estuary at Katwijk has proven to be a weak spot in those defences. The Katwijk council, the district water board Rijnland and the province of South Holland commissioned a plan for integrated coastal works, to not only reinforce the dunes with a dike, but also to drastically improve the Katwijk boulevard and build a large underground parking garage. With the entire dune area having to be widened, the Katwijk council saw the opportunity to solve the parking problem and improve the experience of walking along the boulevard all at the same time.

The design

This project, consisting of three tightly interconnected elements, required quite a lot of designing power. OKRA Landscape Architects designed the way the dike and the parking garage blended into the landscape. The general design and the set of aesthetic requirements, developed by Royal HaskoningDHV, were later detailed in terms of construction and architectural design, adapted and materialized by Ballast Nedam and the architectural studio ZJA.

In this open dune landscape so close to the centre of town, every detail has a lot of impact. That is why the quality of the underground parking garage at Katwijk had to be found in the logical and consistent execution of the integral vision of the project as a whole, right down to the details of light entry, use of colour, material and images. And all this as an element of a technically ambitious construction project involving dikes and dunes.

The result can be called successful, the Coastal Work Katwijk achieves high quality levels in terms of landscape design, construction and architectural sophistication. There are awards to show for it, like the German Design Award 2017, the IPI Award of Excellence 2017 and the award for Best Building in the Netherlands 2016.

The parking garage

In the dunes a network of footpaths connects town and beach, and hidden among the undulating dunes are the five entrances to the parking garage Coastal Work Katwijk. They have modest proportions and looks, adaptive to the landscape. Their design is waved in harmony with the sea and the dunes, providing a pleasant access to the garage. The staircases are wide enough to allow daylight to enter in abundance. The design of the entry points for cars refer to the environment in an abstract way. Variations in the patterns of the perforated steel sheets suggest the shifting sands in the dunes, offering an echo of the landscape.

In the design the underground world was considered not just for its function, but as a space to be in its own right, requiring a careful treatment. Being close to the sea, among the dunes, in the town of Katwijk, is a feeling that should be permanently felt while being underground, and that guided the choice for the quality and the colour of the concrete, the pattern and colour in the cobbling, the design of the lighting and way finding. The straight and symmetrical lay out of the garage is helpful. The graphic elements and contrast in colours help the users to find their way easily and casually. There is a town side and a seaside to the garage. Daylight falling in through the glass pavilions lead to the dunes, where we are gripped by the wind, halfway beach and land, town and sea.

Katwijk is protected from the sea by a more robust dike, but the dike is hidden beneath the extension of the dune area. Without being visually intrusive or even demanding attention the coast is reinforced, the boulevard widened, parking capacity hugely extended and the landscape made even more inviting. That is an example of ingenious Dutch design and construction in a through and through Dutch location.

Awards

Winner: German Design Award 2017, IPI Award of Excellence 2017, BNA Dutch Best Building of the year award 2016, Prix d'Excellence 2016 Nederland, WAN Infrastructure Award 2016, Falco Award 2015, Rijnlandse Architectuur Prijs 2015.

Nominations: Gouden Piramide 2015, Agemaprijs 2015, Mies van der Rohe Award 2017, Schreuderprijs 2017.

Client: The City of Katwijk

Principal ZJA: Ballast Nedam

Architectural design + masterplan: Royal HaskoningDHV

Integral design (architectural, functional, structural and building services): Ballast Nedam + ZJA

Landscape architect: OKRA Landscape Architects