Belevingscentrum Par'Course

In het hart van het heuvelachtige Zuid-Limburg in de gemeente Valkenburg vind je belevingscentrum Par’Course. Hier vormen verschillende gebouwen een mixed-use omgeving bestaande uit een gastronomisch centrum in een oude monumentale brouwerij, een wieler- en sportcentrum met het Shimano Experience Center en het Black Label Hotel. MoederscheimMoonen was in opdracht van projectontwikkelaar Wyckerveste verantwoordelijk voor het stedenbouwkundig ontwerp en de gebouwontwerpen.

Een gebied met geschiedenis

Het terrein van de oude Leeuw brouwerij heeft een rijke geschiedenis die teruggaat naar 1820. De nu rijksmonumentale watermolen werd in eerste instantie aan de Geul geplaatst voor een buskruit fabriek. Jaren later in 1875 werd de molen ingezet voor papier en in 1886 werd het terrein gekocht door de Aachener Export Brouwerij, die later verder ging als Leeuw bier. De jaren erna werd de fabriek steeds verder uitgebreid en groeide deze organisch, waarbij de bebouwing altijd ten dienste stond van het productieproces. In 2005 vertrok de brouwerij waarna de grote silo’s even later ook zijn meegenomen. Met diverse littekens in de gebouwen bleef het terrein verwaarloosd en vervallen achter.

Een plek vol potentie

De herontwikkeling van de voormalige brouwerij is tot stand gekomen in opdracht van ontwikkelaar Wyckerveste, die samen met de gemeente en de provincie nieuw leven in de historische omgeving wilde blazen. Dankzij het heuvelachtige landschap, een scala aan cultureel erfgoed en bijzondere sportevenementen zoals de Amstel Gold Race is Valkenburg uitgegroeid tot een toeristische trekpleister, maar het toerisme is vooral seizoensgebonden en vaak verblijven bezoekers niet langer dan één nacht in het gebied.

De herontwikkeling van het Leeuw terrein was een kans om de bestaande economie en cultuur van Valkenburg te versterken met een nieuw concept op een bijzondere plek. Door de ligging nabij het centrum onderaan de Cauberg is het een natuurlijk knooppunt tussen de fiets- en wandelroutes vanaf het centrum van Valkenburg. Daarnaast staat het in directe verbinding met de meanderende Geul, het openlucht theater en de tuin van het Holland Casino. Een plek vol potentie dus!

Het concept

Het concept voor Par’Course draait om twee kernwaardes: verbinding en beleving. Want of bezoekers nu wandelen, fietsen of met de auto zijn: ze komen Par’Course op natuurlijke wijze op hun route tegen omdat het gebied in verbinding staat met de rest van Valkenburg en omliggende gebieden. Daarnaast moest het gebied ook als nieuwe publiekstrekker gaan fungeren. Dus om een duidelijke propositie te definiëren koos Wyckerveste voor een thematisering in de gebouwen die perfect aansluit bij Valkenburg en haar omgeving én een duidelijke toevoeging is aan het bestaande aanbod. Zo ontstonden de twee pijlers voor Par’Course: de Food Experience en de Cycle Experience. Twee belevingswerelden die direct zijn verbonden met wielerhoofdstad Valkenburg en het bourgondische Limburg.

Het stedenbouwkundig concept

MoederscheimMoonen kwam met een unieke visie in de besloten architectenselectie. Het bureau was van mening dat deze plek niet één gebouw moest worden maar een omgeving. Dat het een stukje Valkenburg moest worden inclusief sfeervolle straatjes en pleinen. Door de functies niet in één gebouw onder te brengen maar op een goede manier te verdelen over verschillende bouwvolumes ontstaat een mooi samenspel van gebouwen. De openbare ruimtes tussen de gebouwen zijn te gebruiken voor activiteiten en evenementen en hebben diversiteit in schaal en sfeer. Met dit plan won MoederscheimMoonen de architectenselectie en zo werd het stedenbouwkundig plan in nauwe samenwerking met diverse stakeholders gerealiseerd.

Het stedenbouwkundig karakter

Het oude Leeuw terrein kende door de Geul en de bestaande bebouwing veel ommuringen en begrenzingen, waardoor de omgeving besloten aanvoelde. In het stedenbouwkundig plan is zoveel mogelijk van deze ommuring en diverse kleine gebouwen behouden. De oude conciërge- en fabriekswoningen zijn belangrijk voor de kwaliteit en sfeer van de plek en geven het gebied een geborgen karakter. Wel zijn er een aantal grote hallen gesloopt, wat nieuwe openingen creëerde in het besloten gebied, op de plek van de originele entree van het fabrieksterrein. Zo kon de plek verbonden worden met de omliggende natuur, het stedelijk weefsel en wandelroutes en fietspaden.

De oude én nieuwe gebouwen die bijdragen aan het ‘ommuren’ van de plek en het vormen van de pleinen hebben een dorps karakter gekregen. Deze gebouwen zijn voorzien van kapvormen en staan stevig op de grond. De centraal gepositioneerde nieuwbouw inclusief het bijzondere uitbreidingselement op de brouwerij hebben een moderne en technische uitstraling die de hedendaagse agenda van de plek weerspiegelt.

De openbare ruimte

De openbare ruimte had een belangrijke rol in het winnende concept. Het stond centraal als verlengstuk van de gebouwen en moest een omgeving zijn waar activiteiten en evenementen georganiseerd worden. Het ontwerp van de buitenruimte (ontworpen door Dolmans Landscaping Group) kenmerkt zich door een lappendeken van elementen die het een aangename plek maken.

Rondom de historische brouwerij is er een verhoogd terras van betonelementen, afgebakend door groen. In het verdere verloop is er gekozen voor een zandkleurige steen die de pleinen vorm geeft met ovale groenelementen voor bomen en gazon. In de overgangszones van diverse gebouwen is baksteen en groen gebruikt om intimiteit rond de directe buitenruimtes te creëren.

Het grote plein wordt gekarakteriseerd door de eeuwenoude bomen die behouden zijn gebleven en het middelpunt van het plein vormen. Tussen de gebouwen is een combinatie van stedelijke ruimtes ontstaan met pleinen, steegjes en doorkijken. De geul is op verschillende plekken zichtbaar: zo zijn er diverse oversteekplaatsen naar het landschap en bij diverse buitenterrassen rondom de gebouwen.

Inmiddels heeft de openbare ruimte al meerdere evenementen en exposities mogen huisvesten. Daarnaast is het een echte verzamelplaats voor fietsers en wandelaars als start- en eindpunt voor activiteiten in de Limburgse heuvels.

De brouwerij als landmark

De brouwerij heeft een belangrijke plek in het concept van Par’Course. Het gebouw dat toekomstige horeca-concepten gaat huisvesten is de oosprong van het voormalige fabrieksterrein, met de rijksmonumentale watermolen als levend bewijs. De historische brouwerij is aan de buitenzijde volledig gerestaureerd en ontdaan van onbeduidende toevoegingen die door de jaren heen zijn gedaan. Hiermee is het gebouw teruggebracht tot het originele kernvolume wat bestaat uit de rijksmonumentale watermolen, de brouwruimtes en diverse bakstenen hallen.

Tussen de brouwerij en de bakstenen hallen is het gebouw uitgebreid met een modern volume dat gepositioneerd is op de betonnen kolomkoppen van de verwijderde silo’s. De uitbreiding heeft een groot venster gericht op de meanderende geul en vormt samen met het verticale herkenningspunt een landmark in het gebied. De gevel van dit nieuwe volume is verwant aan het Shimano Experience Center ernaast en is bekleed met rechthoekige platen van geadoniseerd roodbruin strekaluminium. De diverse plaatafmetingen geven de gevel de nodige differentiatie en op sommige plekken wisselt de oriëntatie van het strekaluminium waarbij de daglichtreflectie enkele gevelplaten laat oplichten.

De overige delen van de brouwerij zijn op verschillende manieren teruggebracht naar de oorspronkelijke staat. Er is een herkenbaar kleurverschil aangebracht tussen de originele witte brouwerij en bakstenen hallen. Hier en daar zijn gerichte sneden in de gevel gemaakt die het gebouw geschikt maken voor horeca. In het interieur is gekozen om de gelaagdheid van de roerige historie te behouden om de horecaconcepten een industrieel en geleefd casco te bieden.

Het Shimano Experience Center

Het meest centraal gelegen gebouw van Par’Course is het Shimano Experience Center. Het Experience Center is dé plek van Shimano waar bezoekers in aanraking komen met de wieler, hengel-, en roeisport. Ook huisvest het gebouw een fietskledingwinkel, een coachingcentrum, sportschool en een conferentieruimte. De conferentieruimte wordt gebruikt voor zakelijke- en wielerevents.

Het gebouw is het meest moderne gebouw in het gebied en communiceert in materialisatie met de uitbreiding van de brouwerij. De plint is volledig van glas en laat de bovengelegen volumes zweven. De gevel is gemaakt van geadoniseerd strekaluminium. Met diverse plaatafmetingen krijgt de gevel differentiatie. Op sommige plekken wisselt de oriëntatie van het strekaluminium. Het daglicht doet de rest!

In het gebouw staat merkbeleving centraal. In het heldere casco is door Shimano een levendig en fris interieur ontwikkeld dat in het teken staat van ontdekken en beleven. Het Experience Center biedt bezoekers de mogelijkheid om in de omgeving de producten van Shimano uit te proberen. Een dagje vissen in de speciaal daarvoor aangelegde visvijver of fietsen in de heuvelachtige omgeving. Hier word je écht aangemoedigd om de drie buitensporten te ervaren.

Het Black Label Hotel en Cycle Center fietsverhuur

Op het meest oostelijke deel van Par’Course vind je het Black Label Hotel. De hoofdvorm van het gebouw is meanderend en speelt op die manier een grote rol in het stedenbouwkundig concept. Het gebouw volgt de kromming van de Geul en creëert door de haakse hoek twee pleinen: het hoofdplein en het entreeplein van het hotel.

Vanuit het conceptuele idee speelt het gebouw dus een belangrijke rol in het stedenbouwkundige weefsel en daarom heeft het een traditionele hoofdvorm met een kapvorm gekregen. Een verfijnd ontworpen houten gevel geeft het gebouw een moderne uitstraling. Door de horizontale geleding zijn de verdiepingsvloeren zichtbaar. De verticale houten ribben zijn opengewerkt bij de ramen van de hotelkamers.

In het hotel ontwikkelde MoederscheimMoonen een helder casco waar de exploitant Black Label Hotels een dynamisch interieur ontwikkelde waar een groot restaurant op de begane grond onderdeel van is. Ook in het hotel speelt de wielersport een rol: op de begane grond zitten kleed- en doucheruimtes en een plek om fietsen schoon te maken en veilig te stallen.

Tegenover het hotel zit het gebouw van het Cycle Center, één van de grootste mobiliteitsbedrijven in de regio die fietsevenementen door heel Limburg organiseert. Het gebouw volgt de analogie van het hotel. Het maakt onderdeel uit van de ommuring van het terrein en is door de materialisatie herkenbaar als een nieuw element in het geheel. Samen met het hotel en een oude villa vormt het een gezellig entreeplein.