Het Kroondomein

Een zigzaggend pad over het garagedak verbindt zorgcomplex Het Kroondomein met het Oranjepark in Ermelo. Hier is ruimte voor ontmoetingen tussen mensen en voor interactie tussen het gebouw en haar omgeving. Het is een ontsluiting, maar ook een plek om te ervaren en samen te zijn. Het Liebenau concept, ‘levensruimte voor iedereen’ was een inspiratiebron voor Marko Matic van IAA Architecten. “We leven in een collectief, daarom is het zo belangrijk dat we gelegenheden creëren waar we samenkomen”, zegt hij.

Het Kroondomein ligt in een lommerrijke villabuurt in Ermelo, met ruime straten en veel groen. “Wij geloven in de geest van de locatie, een gebouw moet een antwoord zijn op de omgeving waarin deze zich bevindt”, aldus Matic. In zijn ogen moet een gebouw dienstbaar zijn aan de geografische positie én aansluiten op de belevingswereld van de bewoners. “Het gaat om interactie. En - op deze specifieke locatie - ook om het stimuleren van de ‘toevallige’ ontmoeting.” Co-creatie is daarbij volgens hem de sleutel. “Een prettige omgeving realiseer je samen. Het gaat niet alleen om de architectuur van het gebouw. Het exterieur, interieur en het landschap moeten elkaar aanvullen. Door vanuit een gelijkwaardigheidsprincipe te ontwerpen, versterk je elkaar. Bovendien konden we op deze wijze veel beter invulling geven aan het Liebenau concept. Bijvoorbeeld door samen keuzes te maken over de details en materialisatie.” Zowel aan de voor- als achterzijde van het gebouw is dat zichtbaar. Imoss – die het masterplan maakte voor het Oranjepark – creëerde om het hele gebouw informele ruimtes voor ontmoetingen. Direct op de stoep aan de voorzijde worden bezoekers verwelkomd in een groene omgeving en een gastvrije zitgelegenheid waar je tegenover elkaar zit. Terwijl het bureau aan de achterzijde bewoners en bezoekers uitnodigt om het pad te bewandelen en de omgeving te verkennen.

Interactie met de omgeving

Het programma van Het Kroondomein omvat een zorgcentrum, verblijf voor psychosomatische en somatische patiënten, appartementen én een buurtkamer op de begane grond. “Het Liebenau concept nodigt mensen uit om elkaar te ondersteunen en samen dingen te ondernemen, jong en oud. De buurtkamer dient als katalysator en dat geldt ook voor de tuin.”

Het vergt weinig voorstellingsvermogen om op het groene dak kinderen te zien spelen met een bal, terwijl trotse (groot)ouders vanaf het terras toekijken.

Hoe natuurlijk die beweging en het ontwerp ook lijken, Matic vertelt dat het eerste ontwerp aanzienlijk anders was. “De eerste gedachte was om te parkeren op het maaiveld met een groendak op de parkeergarage. Het Liebenau concept waarbij sociale interactie en de verbinding met de natuur een belangrijk uitgangspunt is, deed ons besluiten om de parkeerfunctie half verdiept aan te brengen, waardoor er veel meer binding is met de omgeving.” Bijkomend voordeel: het panorama vanuit het wooncomplex wordt weidser.

Pad geen helling

Het pad - dat slingert over het garagedak - is niet alleen een fraai vormgegeven toegang, het is ook een invitatie om het park te ontdekken. “Bewust kozen we voor een pad en geen (rolstoel)helling met leuningen”, legt Matic uit. “De hellingshoek is bescheiden waardoor mensen – ook als zij minder goed ter been zijn - door het groen en langs een waterstroompje naar beneden kunnen wandelen.” Er is bovendien altijd iets te beleven, omdat er het water voortdurend stroomt. “De cortenstalen goot - gevuld met keien - dient als regenwaterafvoer, maar ook als decoratief element. Water wordt opgepompt en vindt vervolgens de weg naar beneden. Hierdoor is er constant beweging.”

Menselijke maat

Elkaar ontmoeten ook staat centraal in Het Kroondomein. Op elke etage is ruimte om samen te eten, hobby’s uit te oefenen, interesses te delen of feestelijke gebeurtenissen te vieren. En overal is er interactie met de omgeving. Zoals aan de voorzijde waar balkons de psychologische afstand tussen het interieur en de straat overbruggen. Deze maken het gebouw bovendien heel benaderbaar, mede omdat de gevel zich voegt naar de veel kleinschaliger omgeving. “Om de menselijke maat te behouden knipten we bewust het bouwvolume op in drie delen met”, zegt Matic daarover.

De kopgevels stelden hem daarnaast in staat om de techniek op het dak weg te werken. Iedere vierkante meter dak wordt namelijk benut om te voorzien in de energievraag. “Op het sheddak na - die zorgt voor extra lichttoetreding in de collectieve ruimte – was de rest van het dakoppervlak nodig om het gebouw energieneutraal te maken. Alle klimaattechniek bevindt zich op het dak, evenals talloze zonnepanelen.”