Prinsenpoort Rotterdam

Als een verdwaalde passant stond het kantoorgebouw Prinsenpoort in Oost-Rotterdam. Een grijze verschijning omgeven door woningen die zowel qua façade als functie uit de toon viel. Met name aan de voorzijde was dat zichtbaar. De achterkant die trapsgewijs verspringt en voorzien is van een spiegelende gevel had - in combinatie met twee reusachtige elzen - een veel spannender voorkomen. Toen Paul van der Weijden, architectenbureau Rutten van der Weijden, kennismaakte met de grijze dame, was voor hem direct duidelijk dat Prinsenpoort niet alleen moest transformeren, maar ook moest harmoniëren met haar omgeving. ‘De kantoorruimtes stonden voor het merendeel leeg toen ons bureau door Accresco benaderd werd om het gebouw te transformeren van kantoor naar woningen’, zegt Van der Weijden. ‘Het was niet oud, ik schat zo’n 25 jaar, maar de functie paste niet meer in de omgeving. In de gevel kwam dat tot uitdrukking door de vezelgebonden betonplaten die inmiddels grauw en kromgetrokken waren. Daar moest iets anders voor in de plaats komen, zeker omdat we er 91 appartementen in wilden realiseren die een brede doelgroep aanspreken.’ Om een aantrekkelijke woonomgeving te creëren ontwierp hij appartementen die in grote variëren van 47 tot 70 m2, werd de gang die de twee gebouwen verbond vervangen door een arcade, realiseerde hij een gezamenlijke binnentuin en werd een van de panden opgetopt, zodat de bouwvolumes van gelijke hoogte zijn. Steenstrips De eerste gedachten van Van der Weijden om de gevel te laten aansluiten bij de omringende bebouwing gingen uit naar nieuwe bakstenen. ‘Stenen toevoegen aan een bestaand gebouw is echter lastig’, legt hij uit. ‘Door het gewicht moet er fundering toegevoegd worden. Daarnaast toonde de gemeente Rotterdam zich een fel tegenstander van baksteenstrips, omdat er regelmatig problemen zijn met de verlijming.’ Zo ontstond het idee om de gevel van minerale steenstrips te voorzien, al was dat voor de architect even wennen. ‘We ontdekten echter dat ook dit materiaal inmiddels veel verder is ontwikkeld. Ze maken bij Sto strips die bijna niet van echt te onderscheiden zijn - alleen aan de voegen kan je het van dichtbij zien en je hoort het als je op de gevel klopt -, zelfs “overhoekse” stenen’ zijn leverbaar. Daarnaast zijn ze - en dat geeft veel architectonische vrijheid - in alle maten en kleurnuances leverbaar.’ Maatvoering Toen het idee bezonken was, omarmde Van der Weijden de minerale steenstrips. ‘We speelden met formaten en steenverbanden en hebben uiteindelijk afmetingen gebruikt die in baksteen niet leverbaar zijn.’ Zeker bij transformatieopgaven is die vrijheid prettig. ‘Het lastige bij renovaties is dat we gebonden zijn aan bestaande maten. Dat we geen concessies hoeven te doen en de maatvoering van het materiaal kunnen aanpassen aan de bestaande gevel is dan een bonus.’ Bij de zwarte biezen die de rood gemêleerde stenen omsluiten is dat voor de kenner duidelijk zichtbaar. ‘De bijzondere “metselverbanden” zijn eigenlijk een knipoog die toont dat dit versiering is.’ Het is bijzonder dat er pas nadat het gevelbeeld was bepaald, is gekozen voor het verbeteren van buitenmuurisolatie. Dit combineert namelijk uitstekend met de toepassing van de minerale steenstrips. ‘Het was een logisch gevolg en bovendien betrekkelijk eenvoudig om door middel van buitenisolatie een Rc-waarde van 4,5 te realiseren en de prestaties van de schil te verbeteren.’